Bạn đang quan tâm đến các tiêu chuẩn, công tác an toàn trong xây dựng và cập nhật về đảm bảo an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng đến năm 2023? Hãy tham khảo bài viết dưới đây của EnHome để tìm hiểu và có câu trả lời cho những quan tâm của bạn! Chúng tôi cung cấp thông tin chi tiết và sắc sảo về các quy định, tiêu chuẩn, và biện pháp kỹ thuật an toàn trong ngành xây dựng, giúp bạn nắm bắt những điều cần biết mới nhất.
An toàn lao động trong xây dựng: Khái niệm và quy định
An toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng đơn giản là các biện pháp để đảm bảo không xảy ra tai nạn hoặc thương tích trong quá trình thi công các công trình xây dựng như nhà ở, nhà cao tầng, và các công trình khác. Theo quy định trong Thông tư 04/2017/TT-BXD, an toàn xây dựng là việc ngăn chặn tác động của các yếu tố nguy hiểm và có hại, nhằm bảo vệ sức khỏe và tính mạng của công nhân, và ngăn ngừa các sự cố không an toàn trong quá trình thi công.
Đồng nghĩa với việc, an toàn xây dựng là việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa để đảm bảo rằng những người tham gia thi công không gặp nguy hiểm đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của mình.
Tiêu chuẩn an toàn trong xây dựng
Các quy định về an toàn trong xây dựng bao gồm một số nội dung cơ bản quan trọng sau đây:
Quy định pháp lý về an toàn thi công công trình xây dựng
Hiện nay, trong ngành xây dựng, có các quy định, tiêu chuẩn an toàn riêng để đảm bảo an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng. Các quy định này bao gồm các công tác an toàn, hệ thống quản lý an toàn, quản lý an toàn công trường, hồ sơ an toàn, kiểm định và giám sát.
Các quy định này được đề ra trong Luật Xây dựng 50/2014/QH13, Luật An toàn, vệ sinh lao động số 84/2015/QH13, và Thông tư số 04/2017/TT-BXD về quản lý an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình. Tuy nhiên, mặc dù đã có các quy định và hướng dẫn, vẫn còn nhiều doanh nghiệp không tuân thủ đầy đủ các quy định an toàn lao động trong xây dựng. Vì vậy, vẫn còn những hình ảnh không an toàn trong lĩnh vực xây dựng.
Trách nhiệm quản lý an toàn xây dựng công trình
Thông tư 04/2017/TT-BXD đề cập đến khái niệm “Quản lý an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình” và mô tả nó như sau: “Hoạt động quản lý an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình là việc các chủ thể tham gia hoạt động đầu tư xây dựng tuân thủ quy định…”
Hiện nay, các quy định về quản lý an toàn trong xây dựng công trình xác định hệ thống quản lý an toàn xây dựng bằng cách xác định:
Trách nhiệm quản lý an toàn xây dựng công trình của chủ đầu tư
Theo Thông tư 04/2017/TT-BXD, để thực hiện trách nhiệm quản lý an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình, các định mức sau được xác định:
- Chấp thuận kế hoạch theo hồ sơ an toàn trong thi công do nhà thầu lập.
- Tổ chức kiểm tra, giám sát các công tác an toàn trong xây dựng do nhà thầu thi công thực hiện.
- Phân công, thông báo nhiệm vụ của người có năng lực theo dõi, giám sát (kỹ sư an toàn xây dựng) để thực hiện các quy định và biện pháp an toàn xây dựng của nhà thầu. Đồng thời, tạm dừng hoặc đình chỉ thi công nếu phát hiện sự cố có thể ảnh hưởng đến an toàn lao động hoặc vi phạm quy định an toàn lao động trong xây dựng.
- Phối hợp với nhà thầu để thực hiện các biện pháp an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng để giải quyết các vấn đề phát sinh.
- Chỉ đạo và phối hợp với nhà thầu thi công xây dựng trong việc xử lý, khắc phục hậu quả khi xảy ra tai nạn lao động hoặc sự cố gây mất an toàn lao động. Đồng thời, khai báo sự cố gây mất an toàn lao động và phối hợp với cơ quan có thẩm quyền để giải quyết và điều tra sự cố liên quan đến máy móc, thiết bị và vật tư.
- Chủ đầu tư có thể chuyển giao một hoặc một số trách nhiệm quản lý an toàn lao động bằng hợp đồng khi thuê nhà thầu tư vấn quản lý hoặc nhà thầu giám sát thi công.
- Trong trường hợp chủ đầu tư và nhà thầu ký hợp đồng tổng thầu (bao gồm thiết kế, cung cấp thiết bị, thi công hoặc hợp đồng chìa khóa trao tay), trách nhiệm quản lý an toàn lao động sẽ được thực hiện như sau:
- Chủ đầu tư có thể giao quyền cho tổng thầu một hoặc một số trách nhiệm quản lý an toàn lao động trên công trường xây dựng.
- Chủ đầu tư có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc thực hiện hợp đồng xây dựng và thực hiện công tác quản lý an toàn lao động.
- Tổng thầu thực hiện quản lý công tác an toàn lao động theo thỏa thuận với chủ đầu tư.
Xem thêm: Cập nhật quy trình thi công chống thấm hiệu quả nhất 2023
Trách nhiệm quản lý an toàn lao động của nhà thầu
Theo Luật Xây dựng mới nhất năm 2013 và chi tiết tại Điều 4 của Thông tư 04/2017/TT-BXD, nhà thầu có trách nhiệm đảm bảo các tiêu chuẩn về an toàn trong xây dựng như sau:
- Làm đề xuất và thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn cho người lao động, máy móc, thiết bị, tài sản và công trình đang xây dựng, công trình ngầm và các công trình liền kề. Các máy móc, thiết bị và vật tư phục vụ thi công phải đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động và phải được kiểm định về an toàn trước khi sử dụng.
- Thực hiện việc thành lập tổ chức bộ phận quản lý an toàn lao động đáp ứng các tiêu chuẩn quy định tại Điều 36 của Nghị định 39/2016/NĐ-CP. Tổ chức này bao gồm số lượng người quản lý và tiêu chuẩn về người quản lý an toàn lao động.
- Kiểm tra công tác quản lý an toàn trong quá trình thi công xây dựng và kiểm soát chất lượng công trình.
- Tổ chức lập biện pháp thi công riêng, chi tiết cho những công việc đặc thù có nguy cơ mất an toàn lao động cao, như được quy định trong các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong xây dựng công trình.
- Dừng thi công xây dựng nếu phát hiện nguy cơ xảy ra tai nạn lao động hoặc sự cố gây mất an toàn lao động, và phải có biện pháp khắc phục để đảm bảo an toàn trước khi tiếp tục thi công.
- Khắc phục hậu quả của tai nạn lao động hoặc sự cố gây mất an toàn lao động xảy ra trong quá trình thi công xây dựng công trình.
- Báo cáo chủ đầu tư định kỳ hoặc đột xuất về kết quả thực hiện công tác quản lý an toàn lao động trong quá trình thi công xây dựng công trình, theo quy định của hợp đồng xây dựng và các nội dung khác.
Trách nhiệm bộ phận quản lý an toàn lao động của nhà thầu
Quy định trách nhiệm của kỹ sư giám sát và quản lý an toàn lao động của nhà thầu bao gồm:
- Triển khai và thực hiện kế hoạch tổng hợp về an toàn lao động trong quá trình thi công xây dựng công trình, sau khi được chủ đầu tư chấp thuận.
- Tổ chức hướng dẫn người lao động về nhận biết nguy hiểm, yếu tố mất an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng.
- Yêu cầu người lao động sử dụng các thiết bị an toàn lao động và kiểm tra giám sát việc thực hiện các biện pháp an toàn lao động, quản lý số lượng người lao động trên công trường.
- Phát hiện hành vi vi phạm các quy định quản lý an toàn lao động hoặc nhận thấy các nguy cơ xảy ra tai nạn lao động, sự cố gây mất an toàn, phải áp dụng biện pháp an toàn kịp thời và xử lý theo quy định nội bộ của nhà thầu.
- Quyết định tạm dừng thi công nếu có nguy cơ hoặc sự cố gây mất an toàn xây dựng.
- Đình chỉ lao động không tuân thủ các biện pháp an toàn trong xây dựng hoặc vi phạm các quy định về sử dụng dụng cụ, phương tiện bảo vệ cá nhân trong thi công xây dựng và báo cáo cho chỉ huy trưởng công trường.
- Chủ động tham gia ứng cứu và khắc phục tai nạn lao động, sự cố gây mất an toàn lao động; tham gia ứng cứu khẩn cấp khi có yêu cầu từ chủ đầu tư, người sử dụng lao động hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Trách nhiệm của người lao động trên công trường xây dựng
Kỹ sư giám sát và quản lý an toàn lao động của nhà thầu còn có những trách nhiệm bổ sung sau đây:
- Chấp hành quy định, nội quy, quy trình và yêu cầu về an toàn, vệ sinh lao động do người sử dụng lao động hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, liên quan đến công việc và nhiệm vụ được giao.
- Tuân thủ pháp luật và nắm vững kiến thức, kỹ năng về các biện pháp bảo đảm an toàn lao động, sử dụng và bảo quản các phương tiện bảo vệ cá nhân đã được cung cấp, cũng như các thiết bị an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng tại nơi làm việc trong quá trình thực hiện các công việc và nhiệm vụ được giao.
- Bắt buộc tham gia huấn luyện về an toàn và vệ sinh lao động trước khi sử dụng các máy móc, thiết bị, vật liệu, chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn và vệ sinh lao động.
- Ngăn chặn nguy cơ trực tiếp gây mất an toàn và vệ sinh lao động, hành vi vi phạm quy định về an toàn và vệ sinh lao động tại nơi làm việc.
- Báo cáo kịp thời với người có trách nhiệm khi biết về tai nạn lao động, sự cố hoặc phát hiện nguy cơ xảy ra sự cố, tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp.
- Chủ động tham gia ứng cứu và khắc phục sự cố, tai nạn lao động theo phương án xử lý sự cố và ứng cứu khẩn cấp, hoặc khi có lệnh từ người sử dụng lao động hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Từ chối thực hiện các công việc khi nhận thấy không đảm bảo an toàn lao động sau khi đã báo cáo với người phụ trách trực tiếp, nhưng không được khắc phục hoặc xử lý, hoặc khi nhà thầu không cung cấp đầy đủ phương tiện bảo vệ và thiết bị an toàn lao động cá nhân theo quy định.
- Chỉ thực hiện các công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn và vệ sinh lao động sau khi đã được huấn luyện và được cấp thẻ an toàn và vệ sinh lao động.
Xem ngay: Quy trình thiết kế chi tiết và lập kế hoạch xây dựng – EnHome
Chứng chỉ an toàn lao động trong xây dựng
Theo quy định tại Nghị định 59/2015/NĐ-CP, để được phụ trách công tác an toàn lao động hoặc làm cán bộ phụ trách công tác an toàn lao động chuyên trách trong lĩnh vực xây dựng, yêu cầu học chứng chỉ an toàn xây dựng và được cấp chứng chỉ hành nghề an toàn trong xây dựng. Hiện nay, chứng chỉ an toàn trong xây dựng được phân thành các hạng I, II, III và mỗi hạng có phạm vi hoạt động như sau:
- Chứng chỉ hạng I: Được phụ trách quản lý công tác an toàn lao động cho tất cả các cấp công trình.
- Chứng chỉ hạng II: Được phụ trách quản lý công tác an toàn lao động cho các công trình cấp I trở xuống.
- Chứng chỉ hạng III: Được phụ trách quản lý công tác an toàn lao động cho các công trình cấp II trở xuống.
Hồ sơ an toàn trong thi công xây dựng
Theo quy định, hồ sơ an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng bao gồm các loại giấy tờ sau:
- Quyết định thành lập Ban An toàn lao động của công ty.
- Quyết định thành lập Mạng lưới an toàn vệ sinh viên cho từng dự án.
- Phiếu giao việc cho cán bộ an toàn.
- Nội quy công trường (Nội quy an toàn công trường xây dựng).
- Nội quy an toàn lao động.
- Danh sách công nhân.
- Bản cam kết đã học an toàn xây dựng.
- Bản cam kết an toàn thi công xây dựng.
- Biên bản huấn luyện An toàn lao động.
- Nội dung học an toàn.
- Nhật ký an toàn.
- Sổ giao việc.
- Sổ kiến nghị.
- Sổ theo dõi cấp phát phương tiện bảo vệ cá nhân.
- Sổ theo dõi công tác huấn luyện an toàn.
- Sổ theo dõi tai nạn lao động.
- Sổ theo dõi công tác khám sức khỏe và bệnh nghề nghiệp.
- Sổ theo dõi máy móc thiết bị.
- Quy định chi phí an toàn trong xây dựng
- Theo quy định, các chi phí thực hiện đảm bảo an toàn lao động bao gồm:
- Chi phí lập và thực hiện các biện pháp kỹ thuật an toàn.
- Chi phí huấn luyện an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng, thông tin, tuyên truyền về an toàn lao động.
- Chi phí trang bị cấp dụng cụ, phương tiện bảo vệ cá nhân cho người lao động.
- Chi phí cho công tác phòng, chống cháy, nổ.
- Chi phí phòng, chống yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại và cải thiện điều kiện lao động.
- Chi phí ứng phó sự cố gây mất an toàn lao động, xử lý tình trạng khẩn cấp.
- Chi phí cho việc kiểm tra công tác an toàn lao động của cơ quan chuyên môn về xây dựng.
Quy định và chuẩn an toàn xây dựng trong thi công công trình
Quy chuẩn an toàn trong xây dựng, còn được gọi là các tiêu chuẩn về an toàn trong xây dựng, hiện nay được quy định trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 18:2014/BXD về an toàn trong xây dựng. Quy chuẩn này chứa các nội dung cơ bản về các quy định và yêu cầu kỹ thuật an toàn trong thi công xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp và hạ tầng kỹ thuật đô thị. Quy chuẩn QCVN 18:2014/BXD bao gồm các phần sau đây:
Yêu cầu chung về chuẩn kỹ thuật an toàn trong công trình xây dựng
Các quy chuẩn an toàn trong xây dựng bao gồm:
- Đầy đủ tài liệu, hồ sơ thiết kế và biện pháp kỹ thuật an toàn lao động và phòng chống cháy, nổ trước khi thi công.
- Lao động làm việc trên cao, hầm sâu phải sử dụng túi đựng dung cụ đồ nghề, không thả, ném vật liệu từ trên cao xuống.
- Công việc trên sông nước yêu cầu người lao động được huấn luyện bơi lội và trang bị đầy đủ thuyền, phao và dụng cụ cấp cứu.
- Trên công trường, người lao động phải sử dụng đúng và đầy đủ các phương tiện bảo hộ cá nhân.
- Công việc độ cao từ 2m trở lên hoặc dưới 2m với nguy hiểm phải có dây đai an toàn hoặc lưới an toàn. Nếu không có sàn thao tác an toàn, người lao động không được làm việc mà không đeo dây đai an toàn.
- Không được thi công đồng thời ở nhiều tầng trên một phương thẳng đứng nếu không có thiết bị bảo vệ an toàn cho những người làm việc ở dưới.
- Không được làm việc trên giàn giáo, ống khói, đài nước, cột điện, trụ hoặc dầm cầu, mái nhà hai tầng trở lên khi thời tiết xấu như mưa to, giông, bão hoặc có gió cấp 5 trở lên. Sau mỗi cơn mưa bão hoặc sau khi ngừng thi công nhiều ngày, cần kiểm tra lại điều kiện an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng trước khi tiếp tục thi công.
- Đối với công việc trong giếng sâu, hầm ngầm, thùng kín, cần có biện pháp an toàn xây dựng để đảm bảo thông gió và phòng ngừa khí độc, sạt lở.
- Công trường phải có hệ thống chiếu sáng đủ và không được thi công đêm ở những nơi không có đèn sáng công suất từ 100-300 lux cho nơi làm việc và từ 30-80 lux cho chiếu sáng chung.
- Công trường phải có hệ thống chống sét để bảo vệ toàn bộ trong quá trình thi công.
- Khi có nguy cơ phơi nhiễm phóng xạ hoặc trong các công trường có chứa nguồn phóng xạ tự nhiên, cần tuân thủ quy định an toàn và kiểm soát bức xạ của Nhà nước.
- Công trường phải có sổ nhật ký an toàn lao động để ghi lại sự cố, tai nạn, biện pháp khắc phục và xử lý trong quá trình thi công.
- Công trường xây dựng và các vị trí làm việc phải được giữ gọn gàng, ngăn nắp. Thiết bị, dụng cụ phải được đặt đúng vị trí quy định và chất thải, vật liệu thừa phải được thu dọn đều đặn.
Quy chuẩn tổ chức mặt bằng công trình xây dựng
Dưới đây là một số quy định và tiêu chuẩn an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng liên quan đến mặt bằng công trường xây dựng:
- Rào ngăn và trạm gác: Khu vực công trường phải được bao quanh bởi rào ngăn và có trạm gác để ngăn không cho người không có nhiệm vụ vào trong công trường.
- Hệ thống thoát nước: Mặt bằng công trường và các khu vực thi công phải có hệ thống thoát nước đảm bảo mặt bằng khô ráo và sạch sẽ. Điều này giúp tránh nguy cơ trượt, té ngã và tạo điều kiện làm việc an toàn.
- Đậy kín các lỗ trống: Giếng, hầm, hố trên mặt bằng công trình và các lỗ trống trên các sàn tầng phải được đậy kín hoặc được rào ngăn chắc chắn. Điều này đảm bảo an toàn cho người đi lại và tránh nguy cơ rơi xuống hay mắc kẹt trong các lỗ trống đó.
- Tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn đi lại và vận chuyển: Các tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn đi lại và vận chuyển nguyên vật liệu, nhiên liệu, cấu kiện và thiết bị trong công trường phải được tuân thủ. Điều này bao gồm việc sử dụng phương tiện vận chuyển an toàn và đúng quy trình, đảm bảo không gây nguy hiểm cho người lao động và môi trường xung quanh.
Ngoài ra, còn có các quy chuẩn an toàn khác liên quan đến các công việc cụ thể trong quá trình xây dựng, bao gồm:
- Quy chuẩn an toàn điện trong xây dựng.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác bốc xếp và vận chuyển.
- Quy chuẩn an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng khi sử dụng dụng cụ, thiết bị cầm tay.
- Quy chuẩn an toàn khi sử dụng xe máy xây dựng.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác khoan.
- Quy chuẩn an toàn trong thi công giàn giáo, giá đỡ và thang.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác hàn.
- Quy chuẩn an toàn trong tổ chức mặt bằng và sử dụng máy ở các xưởng gia công phụ.
- Quy chuẩn an toàn trong sử dụng bi tum, ma tít và lớp cách ly.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác đất.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác móng và hạ giếng chìm.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác sản xuất vữa và bê tông.
- Quy chuẩn an toàn trong xây tường.
- Quy chuẩn an toàn và bảo vệ lao đông trong xây dựng công tác cốp pha, cốt thép và bê tông.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác lắp ghép.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác làm việc trên cao và mái.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác hoàn thiện.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác lắp ráp thiết bị công nghệ và đường ống dẫn.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác lắp đặt thiết bị điện và mạng lưới điện.
- Quy chuẩn an toàn trong công tác tháo dỡ, sửa chữa, mở rộng nhà và công trình.
- Quy chuẩn an toàn trong thi công trên mặt nước.
Công tác an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng
Các công trường xây dựng cần lập bản vẽ biện pháp an toàn và nội quy an toàn. Đồng thời, phải tuân thủ các quy chuẩn và quy định về an toàn xây dựng. Các biện pháp an toàn bao gồm sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân, tuân thủ quy trình làm việc an toàn, kiểm tra và bảo trì thiết bị công trình. Công trường cần đào tạo và nâng cao nhận thức an toàn cho kỹ sư giám sát và công nhân. Kiểm tra và giám sát việc tuân thủ an toàn là bước quan trọng.
Trên công trường xây dựng, cần thực hiện các biện pháp sau:
- Lập Ban chỉ huy và Chỉ huy trưởng có đủ năng lực cho từng cấp công trình.
- Có bộ phận an toàn hoặc cán bộ an toàn lao động chuyên trách, kỹ sư giám sát an toàn xây dựng có kinh nghiệm và kiến thức về an toàn lao động.
- Đối với các công trường có nhiều nhà thầu cần thành lập Ban an toàn chung.
Đối với người lao động:
- Tuân thủ độ tuổi và yêu cầu sức khỏe quy định.
- Được đào tạo về an toàn và bảo vệ an toàn lao đồng trong xây dựng và cấp thẻ an toàn khi làm công việc đòi hỏi yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn.
- Sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân đầy đủ theo quy định.
- Treo băng rôn và khẩu hiệu an toàn trên công trường.
- Các biện pháp trên giúp đảm bảo an toàn trong quá trình thi công xây dựng và bảo vệ sức khỏe của người lao động.
Biện pháp kỹ thuật an toàn lao động trong công trường xây dựng
Yêu cầu kỹ thuật thi công an toàn bao gồm:
- Bố trí nơi đặt cảnh báo và nội quy an toàn dễ quan sát.
- Có phương án an toàn tổng thể và theo từng hạng mục.
- Trang bị biển cảnh báo đúng tiêu chuẩn và người đứng cảnh báo.
- Đảm bảo an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng ở các khu vực nguy hiểm.
- Đảm bảo chiếu sáng và hệ thống chống sét.
- Sử dụng vật tư an toàn xây dựng đúng quy định.
- Xây dựng phương án xử lý sự cố.
- Có phương tiện chữa cháy đầy đủ.
- Tuân thủ quy trình thi công và trang bị an toàn xây dựng khi làm việc với máy hàn.
- Công nhân làm việc trên cao phải có dây đai an toàn và lưới an toàn.
- Lắp đặt giàn giá và sử dụng thang chữ A đúng cách.
Có thể bạn quan tâm: 5 cách lựa chọn nhà thầu xây dựng uy tín
Như vậy, bài viết này của EnHome đã tổng hợp thông tin về an toàn và bảo vệ lao động trong xây dựng, tiêu chuẩn an toàn và các công tác an toàn trong xây dựng. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, các nhà thầu và chủ đầu tư có thể thực hiện biện pháp an toàn lao động trong xây dựng một cách hiệu quả. Đồng thời, những người tham gia thi công trực tiếp cũng có thêm kiến thức để tuân thủ an toàn lao động trong xây dựng.